Bunker Sint-Hubrechtsstraat krijgt een tweede leven

Maandagavond 31 mei buigt de Gemeenteraad zich over een nieuwe toekomst voor de Duitse bunker in de Sint-Hubrechtsstraat. Het wordt een sterke herinneringsplek aan het verhaal van de bevrijding van Vlaanderen door de Eerste Poolse pantserdivisie onder leiding van Generaal Maczek.  Roeselare werd net als tal van andere Vlaamse steden en dorpen zoals Poperinge, Ieper, Tielt, Aalter, Gent, Sint-Niklaas, Beveren-Waas, Merksplas, bevrijd door de Polen. Na 75 jaar stilte krijgt dit erfgoed een cruciale betekenis in een internationaal project Roeselare – Polen met de steun van de Vlaamse Regering. 

Permanente locatie om Poolse bevrijders in de kijker te zetten.

In 2019 werd 75 jaar bevrijding WOII herdacht. In een deel van Vlaanderen gebeurde dat onder andere met de tijdelijke en reizende tentoonstelling Gepantserde Vleugels, over de rol van de 1ste Poolse Pantserdivisie onder leiding van Generaal Maczek. Roeselare, ook bevrijd door deze Poolse Pantserdivisie, was gaststad voor de tentoonstelling van 25 mei tot en met 16 juni 2019. Naast de tentoonstelling was er in Roeselare  een groot re-enactment dat duizenden mensen op de been bracht.

De Poolse overheid wenst, na Mont-Ormel in Frankrijk en Breda in Nederland, ook in Vlaanderen een permanente locatie te realiseren om de rol van Generaal Maczek en de 1ste Poolse Pantserdivisie in de bevrijding van Europa op het einde van de Tweede Wereldoorlog, te kunnen vertellen. De Poolse overheid wenst hiervoor een samenwerking aan te gaan met de stad Roeselare. Zowel de Poolse overheid als de Stad zullen een inbreng doen van middelen om het project te realiseren.

Samenwerking tussen stad Roeselare en Poolse overheid

Voor de Stad is dit een unieke kans om een deel van haar geschiedenis te vertellen en om het aanbod cultuur-toeristische bezienswaardigheden uit te breiden. Het idee om de Duitse bunker daarvoor te gebruiken werd door Schepen van Erfgoed Dirk Lievens met de Poolse Ambasadeur Artur Orzechowski gelanceerd.  De bunker werd ooit bezocht door Generaal Maczek en werd door de Poolse soldaat Szyyler ontmanteld. Stanislas Szyler vestigde zich naderhand in Roeselare en bouwde hier zijn leven uit.

Drie locaties voor uitrol project

Het project zal uitgerold worden op drie locaties dicht bij elkaar: de Duitse telefoonbunker uit WOII in de Sint-Hubrechtsstraat, de omgeving van het herdenkingsmonument op de Onze-Lieve-Vrouw Markt en de tramstatie (Overstatie).

De bunker, in private eigendom, is een unieke locatie met een directe link tot het verhaal.  Het pand met een aanpalend stukje tuin zal door de stad gehuurd worden voor een termijn van 24 jaar, van 1 juni 2021 tot en met 31 mei 2045.

De opening is voorzien voor maart 2022. Het ‘Maczek jaar’: op 31 maart 2022 is het 130 geleden dat Stanislaw Maczek werd geboren. In september 2044 herdenken we de 100ste verjaardag van de bevrijding van Roeselare, waarna  in mei 2045 we 100 jaar einde van de Tweede Wereldoorlog zullen herdenken.

In de bunker komt het verhaal van: de bunker zelf, de bevrijdingsroute van de 1ste Poolse Pantserdivisie doorheen Europa, Vlaanderen en Roeselare. Het verhaal van Generaal Maczek en Simonne Brugghe, en het lot van de Poolse soldaten na de oorlog.

Op de Onze-Lieve-Vrouw Markt staat sinds september 1945 het monument ter herdenking van de bevrijding. Naast het monument werden in september 2020 een infopaneel (gesneuvelde soldaten) en twee herinneringsbanken (Maczek/Brugghe) geplaatst.

De tramstatie wordt de derde schakel in het project. Dit gebouwtje zal worden ingericht als ‘meet and greet’ locatie. Er komt een algemene inleiding op de geschiedenis van het gebouw, met een projectieruimte voor documentaires over WOII (een begin van het verhaal van de Polen) en een kennismaking met Roeselare en haar rol in WOI en WOII. Je ontdekt er ook de achtergrond van het gifgasmemoriaal in een internationaal perspectief.

De doelgroepen die met dit project beoogd worden zijn divers: Polen wonende in België, soldaten van het Poolse leger, leerlingen Poolse scholen in België (educatieve pakketten), leerlingen scholen RSL en (West-)Vlaanderen (educatieve pakketten), liefhebbers van WOII, liefhebbers van bijzondere locaties, bunkertoerisme, groepen allerhande op dagtrip (heemkundige kringen, Davidsfonds, …), bezoekers van de 3 memorialen Roeselare-Breda-Mont-Ormel, scouts-verenigingen, …

Voor de uitbating van de sites wordt de oprichting van een nieuwe vzw met Roeselaarse en Poolse vertegenwoordiging uitgewerkt. Hierbij zal ook het engagement van het in Roeselare gevestigde Pools Memorandum een belangrijke factor in zijn.