Uitreiking Adriaen Willaert Awards 2024

Naar aanleiding van het plaatsen van het monument ter ere van de renaissance polyfonist Adriaen Willaert in 2017 werden de International Adriaen Willaert Awards in het leven geroepen. In 2018 werden deze voor de eerste maal en sindsdien tweejaarlijks uitgereikt.  

Doelstelling prijzen

De doelstelling van de International Adriaen Willaert Award is om de waardering te benadrukken die Adriaen Willaert in Vlaanderen en daarbuiten geniet. Maar ook om de artistieke erkenning uit te dragen van de Vlaamse componisten, dirigenten, vocalisten, instrumentalisten, muziekpedagogen of divers samengestelde koren en orkesten. De inzet voor de bloei van het muziekonderwijs in Vlaanderen, een uitzonderlijke bijdrage tot de Vlaamse of internationale componistenscène, een bijzondere band of engagement met Roeselare of de regio hebben en de kwaliteit van de internationale contacten zijn elementen die bij de toekenning van belang zijn. 

De doelstelling van de International Adriaen Willaert Award – Lifetime Achievement is om in de niche van de renaissance polyfonie de stad een internationale uitstraling en prestige te verlenen. Op deze manier wordt naast het potentieel van de figuur van Adriaen Willaert ook het gepresteerde vrijwilligerswerk van de betrokken verenigingen gerespecteerd en gevaloriseerd. 

Deze award waardeert een mondiale aandacht voor het oeuvre van Adriaen Willaert en zijn toenmalige tijdgenoten. Daarnaast honoreert het musici, musicologen, gezelschappen en instanties die door hun inzet en ambitie Adriaen Willaert en bij uitbreiding de Vlaamse polyfonisten internationaal onder de aandacht brengen en op deze manier het muzikale erfgoed exploreren, bewaren en verspreiden. 

Laureaten 2024

International Adriaen Willaert Award – Lifetime Achievement: Prof. Dr. Katelijne Schiltz 

Katelijne Schiltz studeerde Musicologie aan de KULeuven en Early Vocal Music aan het Brabants Conservatorium van Tilburg. In 2001 promoveerde ze in Leuven met een doctoraat over “Vulgari orecchie — purgate orecchie”. De relatie tussen publiek en muziek in het Venetiaanse motetoeuvre van Adriaan Willaert, dat in 2003 als boek verscheen. Aansluitend was ze postdoctoraal onderzoekster bij het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek Vlaanderen. In 2008 werd ze geëerd als Laureate van de Koninklijke Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten. 

Sinds 2007 woont Katelijne in München. Aan de Ludwig-Maximilians-Universität werkte ze aan een project rond muzikale raadsels, waarmee ze in 2012 haar “Habilitation” behaalde. Het resultaat van dit onderzoek verscheen in 2015 onder de titel Music and Riddle Culture in the Renaissance bij Cambridge University Press. Dit boek werd bekroond met de Roland H. Bainton Prize van de Sixteenth-Century Society. 

Katelijne is onder meer lid van de onderzoeksraad van de Schola Cantorum (Bazel) en de Algemene Vergadering van de Alamire Foundation. Daarnaast is zij redactielid van internationale tijdschriften en reeksen zoals Basler Beiträge zur historischen Musikpraxis, Early Music History, Épitome musical, Journal of the Alamire Foundation en Tijdschrift van de Koninklijke Vereniging voor Nederlandse Muziekgeschiedenis. 

In 2013 werd Katelijne benoemd tot hoogleraar (in 2020 tot gewoon hoogleraar) aan de Universität Regensburg, waar ze een internationaal actief instituut leidt. Ook de nauwe samenwerking met het festival Tage Alter Musik ligt haar aan het hart. 

Katelijne werkt al sinds vele jaren rond muziek in het zestiende-eeuwse Venetië in het algemeen en Willaert in het bijzonder. Ze is stichtend lid van de Adriaen Willaert Foundation en publiceerde bijdragen rond specifieke motetten van Willaert, over zijn vijfstemmig motetboek en over de treurzangen naar aanleiding van Willaerts overlijden in 1562. Voor het Lexikon der Musik in der Renaissance en de Dizionario biografico degli Italiani schreef ze het Willaert-artikel. 

Sinds 2020 leidt ze de uitgave van Willaerts Opera Omnia voor de reeks Corpus Mensurabilis Musicae en wil ze samen met een team van internationaal gerenommeerde musicologen de laatste delen (voornamelijk gewijd aan missen en motetten) van dit monumentale project uitgeven. Daarmee worden hopelijk niet alleen musicologen, maar ook musici aangezet om zich intensief met Willaerts werk bezig te houden. 

International Adriaen Willaert Award: Björn Schmelzer 

Björn Schmelzer is dirigent, schrijver, kunstenaar, filmmaker en antropoloog. Als artistiek leider van het Antwerpse muziekensemble Graindelavoix heeft hij zeventien cd's geproduceerd (plus diverse hybride-format werken), terwijl hij regelmatig concerten geeft in België en in het buitenland en residenties onderneemt bij kunstinstellingen. 

Het uitgebreide onderzoek dat Schmelzer doet om de muzikale repertoires van het ensemble te produceren, wordt verder uitgewerkt in essays, lezingen en publicaties die zijn benadering situeren op het kruispunt van speculatieve theorie, psychoanalyse, muziek- en kunstgeschiedenis. 

Voor Schmelzer zijn repertoires uit het verleden als berichten in een fles en moeten ze dialectisch worden onderzocht om te onthullen hoe ze een breuk met de horizon van hun oorsprong articuleren. Hij is vooral geïnteresseerd in hoe kunst getuigt van processen van vervreemding en subjectivering, historische fantasie, gotische plasticiteit, ruïne en kenosis. 

Samen met Margarida Garcia realiseerde Schmelzer de tentoonstelling Time Regained: A Warburg Atlas for Early Music, resulterend in een gelijknamig, tweedelig boek, uitgegeven door MER in Gent, en de films Outlandish en Van Eyck Diagrams, naast de website darkvaneyck.com, die de laatste begeleidt. 

Vaak uitgenodigd als gastdirigent en docent, organiseert Schmelzer seminars in Antwerpen en masterclasses voor vocale ensembles in Royaumont (tot 2019) en Bazel (Masteropleiding Advanced Vocal Ensemble Studies van de Schola Cantorum). 

In 2023 werd hij door het Franse Ministerie van Cultuur benoemd tot Chevalier de l'Ordre des Arts et des Lettres. 

Björn Schmelzer is sinds 1999 oprichter-directeur van Graindelavoix, een in Antwerpen gevestigd muziek- en kunstensemble. Onder zijn leiding streeft het ensemble ernaar een hedendaagse en kritische interpretatie te bieden van voornamelijk historische, vocale repertoires. 

Beide International Adriaen Willaert Awards werden uitgereikt op zondag 10 november in de 100-jarige Sint-Petrus en Pauluskerk te Rumbeke. Dit gebeurde aansluitend op het concert EX NIHILO - Polyfonie van het onmogelijke door Graindelavoix, een organisatie van De Spil.